Cmentarz ewangelicki w Kostowie

Kościół na najstarszej znanej nam pocztówce z Kostowa. Pocztówka została wysłana z Kostowa w 1906 r.

W tym miejscu do lat 70. XX wieku znajdował się drewniany kościół ewangelicki. Do dziś pozostały po nim jedynie, na wysokości gruntu, elementy murowanego szalowania, na którym wzniesiono niegdyś obiekt. Tradycyjnie plac przykościelny był cmentarzem. Po przeniesieniu drewnianego kościoła do miejscowości Malnia (woj. opolskie), teren placu stał się cmentarzem ewangelickim. 

Drewniany kościół ewangelicki w Kostowie, widok z pocztówki ok. 1930 r.

Lokalny historyk Z. Biliński w jednej ze swoich książek podaje, że drewniany kościół sprowadzono tutaj z Łowkowic w 1519 r.. Byłby to dzisiaj najstarszy drewniany kościół w gminie Byczyna. Jednak „Katalog zabytków sztuki w Polsce” z 1960 r. pod redakcją Tadeusza Chrzanowskiego i Mariana Korneckiego podaje, że kościółek zbudowany został w latach 1801-1804. W czasie opracowania tego katalogu kościół ten znajdował się jeszcze w Kostowie i hełm jego wieży zwieńczała chorągiewka z napisem 1804 r. – datą budowy. W kościele znajdował się ołtarz główny – tryptyk późnogotycki z 1519 r.. Ołtarz ten przeniesiono w 1804 r. do Kostowa z Łowkowic. Fakty opisane w katalogu zabytków potwierdza także Kronika szkoły podstawowej w Kostowie prowadzona od 1945 r..

Tryptyk gotycki z 1519 r. w kościele ewangelickim w Kostowie, źródło Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Opolu, fot. ok. 1960 r.

Tryptyk był w części głównej rzeźbiony z malowanymi skrzydłami. W części środkowej przedstawiał Matkę Boską z Dzieciątkiem w otoczeniu św. Katarzyny i św. Barbary.

Tryptyk gotycki z kościoła w Kostowie, źródło: Kronika szkoły podstawowej w Kostowie, fot. ok.1960 r.

Na awersach skrzydeł znajdowały się malowidła św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, zaś na rewersach wyobrażenia św. Piotra i św. Pawła. Powyżej rzeźb znajdował się symbol Ducha Świętego. Tryptyk w 1935 r. był odnowiony przez Łukasza Mrzygłoda i Fryderyka Adamczyka z Nysy. Sygnowany był datą wykonania 1519 r..

Data wykonania tryptyku gotyckiego z kościoła w Kostowie, źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Opolu, fot. ok. 1960 r.

Ciekawą historię związaną z kościołem podaje Jadwiga Szembek-Szeptycka (1889-1839) w swojej książce z 1906 r. pt. „Przyczynki do etnografii Wielkopolski”. Wśród podań z powiatu kępińskiego (wieś Siemianice) napisała o tym, że „Krąży tu też podanie o obrazie św. Katarzyny znajdującym się podobno naprawdę w starym, dziś ewangelickim kościółku wsi sąsiedniej Kostowa (Kostów na Ślązku). Mówią, że protestanci (kościół był dawniej katolickim) chcieli ten obraz wyrzucić, ale on wciąż na dawne miejsce wracał, aż go zostawili”.

Rysunek wieży drewnianego kościoła w Kostowie zamieszczony w kronice szkoły.

Zachowany cmentarz obecnie jest zamknięty. Pozostały na nim nieliczne nagrobki. Jego część jest ogrodzona siatką, ale niektóre groby znajdują się poza wygrodzoną częścią. Niewiele z nich jest widocznych. Porósł je bluszcz. Cmentarz ten do końca XIX w. był miejscem pochówku właścicieli kostowskiego majątku. Jeszcze w latach 60. XX w., jak podaje katalog zabytków, znajdował się tutaj np. murowany nagrobek Antoniego von Strachwitza. Z cenniejszych do dziś zachował się, mieszczący się naprzeciw bramy wejściowej, nagrobek z białym krzyżem. Zobaczyć go można także na jednej ze starych widokówek z ujęciem kościoła.

Ujęcia drewnianego kościoła na starych pocztówkach z Kostowa można zobaczyć pod adresami:
https://fotopolska.eu/Kostow_Kosciol_ewangelicki
https://polska-org.pl/556405,Kostow,Kosciol_sw_Franciszka_z_Asyzu_poddany_translokacji.html

Jeśli dysponujesz innymi materiałami, cennymi informacjami dotyczącymi tego miejsca prosimy o kontakt pod adres email: parafiakostow@gmail.com
Opisy miejsc i oznaczenia historycznych miejsc powstały w ramach projektu: